5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14. Maddesinde “Belediyelerin görev ve sorumlulukları” başlığı altında “ İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafi ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları ,sosyal hizmet ve yardım, nikâh, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapar veya yaptırır.” denilmektedir.

3194 Sayılı İmar Kanunu’nun 5. maddesinin Tanımlar başlığı altında yapı, karada ve suda, daimi veya muvakkat, resmi ve hususi yeraltı ve yerüstü inşaatı ile bunların ilave, değişiklik ve tamirlerini içine alan sabit ve müteharrik tesislerdir” şeklinde tanımlanmıştır.

3194 Sayılı Yasa’nın 21. maddesinde ise, kanun kapsamındaki tüm yapıların (26.madde’de belirtilen istisnalar dışında ) yapı ruhsatı almasının gerektiği ifade edilmiştir.

ATM kabinlerinin blok olarak konulması, geçici tesisler olması ve özel hukuk kişilerinin taşınmazları üzerinde yer alması, bu kabinlerin yapı olma niteliğini değiştirmemektedir.

ATM kabinlerinin, kalabalık bir ortama sebebiyet vermesi, bu kabinlerden yararlananların güvenliği ve planlama açısından önem arz etmektedir. ATM’ler, insanların kullanımında olan yapılar olup düzensiz bir şekilde belediye sınırlarında yayılmaktadırlar. Belirtmek gerekir ki bu yapılar, belirli bir düzen ile oluşturulmamaktadır.

İmar düzenine ilişkin hususlar düşünülmeden 3194 Sayılı Yasa uyarınca ATM kabinlerinin yapı olduğu da değerlendirilmeden; özel hukuk kişileri ile bankalar tarafından yapılan sözleşmeler kapsamında bu kabinler yerleştirilmektedir. Ancak, yapılacak her yapı için ilgili idaresi ( belediyeler)’nden izin alınması gerektiği 3194 Sayılı Yasa’da açık olarak düzenlenmiştir.

Bu itibarla ruhsat alınmadan yapılmış olan ATM kabinlerine istinaden ilgili idare 3194 Sayılı Yasa’nın 42. maddesi uyarınca idari para cezası tesis edebilir. Ayrıca 3194 Sayılı Yasa’nın 32. maddesi uyarınca yıkım kararı da alabilir. Mahkeme kararları da aynı yönde olup emsal olarak Ankara Bölge İdare Mahkemesi 6. İdari Dava Dairesi’nin 2019/552 Esas ve 2019/1164 Karar Sayılı 12.06.2019 günlü kararında, “…; dava konusu ATM’nin” yapı” niteliğinde olduğu ve ruhsata tabi bulunduğu anlaşıldığından, ruhsatsız yapılması nedeniyle tesis olunan işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine ilişkin olarak Ankara 4. İdare Mahkemesi’nce verilen 20.12.2018 tarih ve E:2018/1228, K:2018/3066 sayılı kararın hukuka aykırılığı ileri sürülere kaldırılması talep edilmiştir.
Ankara 4. İdare Mahkemesince verilen karar usul ve hukuka uygun olup kaldırılmasını gerektiren bir
neden bulunmadığından istinaf başvurusunun REDDİNE…kesin olarak karar verilmiştir.” denilmektedir.

Sonuç olarak, ATM kabinleri, yapı ruhsatı alması gereken birer yapıdır. Belediyeler tarafından, ATM yapılarına istinaden yıkım ve idari para cezası tesis edilebilir.

Web sitesinde yer alan bu yazı Avukat Ahmet Can ÇAĞIRAN tarafından kaleme alınmıştır.